Een nieuw belastingstelsel voor de waterschappen?

Het belastingstelsel van de waterschappen is aan vernieuwing toe, vindt ook Water Natuurlijk. Nadat een commissie zo’n 2,5 jaar bezig is geweest met studeren en overleggen, is er nu een voorstel van de Unie van Waterschappen. Het algemeen bestuur van WDODelta vergaderde daar op 18 september over.

Het nieuwe stelsel is gebaseerd op drie beginselen: de vervuiler betaalt, de kostenveroorzaker betaalt en wie profijt heeft betaalt. Beginselen die Water Natuurlijk van harte onderschrijft. Maar helaas worden de beginselen niet consequent toegepast. We zien in het nieuwe stelsel veel voordelen, maar er blijven twee fundamentele bezwaren. Het principe “de vervuiler betaalt” geldt niet voor de agrarische sector, de verontreiniging die het gebruik van mest veroorzaakt wordt niet belast. En de Natuur krijgt een rekening die vele malen hoger is dan nu. Daarom kunnen we, ook al zitten er veel verbeteringen in, het voorstel niet steunen. Maar wij vonden voor dat standpunt niet veel steun.

Drie soorten waterschapsbelastingen

De waterschapsbelasting lijkt nogal ingewikkeld in elkaar te zitten. Het waterschap zorgt voor waterveiligheid en droge voeten, zorgt voor voldoende water en zuivert ons afvalwater, wat bij ons het riool ingaat. Als particulier heb je daarom te maken met twee belastingen, één voor het watersysteem en één voor het zuiveren. Voor bedrijven is er ook nog een voor het lozen van verontreinigingen op het oppervlaktewater

Zuiveringsheffing

Inwoners kennen voor het zuiveren van het rioolwater nu twee tarieven, dat worden er in het voorstel vier. Dat heeft te maken met hoeveel mensen in je huis wonen. Tweepersoonshuishoudens gaan minder betalen, huishoudens met vier of meer personen meer. Wij vinden dat wel terecht. Naast de huishoudens betalen ook bedrijven, want ook die produceren vuil water dat schoongemaakt moet worden. Die bedrijven gaan in het nieuwe systeem wat minder betalen.

Verontreinigingsheffing

Wie het oppervlaktewater verontreinigt, moet daarvoor betalen. Maar dat geldt nu niet voor de boeren, en het voorstel is om dat zo te houden. Daar zijn we als Water Natuurlijk erg tegen. Want hun (kunst-)mest en hun bestrijdingsmiddelen spoelen uit en zo vervuilen ze het oppervlaktewater. Diffuse verontreiniging noemen we dat. Dat moet het waterschap allemaal schoon maken. Als boeren daarvoor zelf niet meebetalen, moeten we het z’n allen doen.

Watersysteemheffing

Voor het watersysteem betaal je een bedrag per inwoner. Daarvoor krijg je vooral veiligheid en droge voeten. Maar ook de eigenaren van gebouwen (huizen en bedrijven), en van onbebouwde grond (boeren, natuurterreinen en wegen) hebben hier een belang bij, dus ook die betalen. De meeste particulieren betalen dus twee keer: als inwoner en als bezitter van het eigen huis. De inwoners betalen allen hetzelfde bedrag, voor je woning betaal je naar gelang de waarde van je huis. Hoe duurder je huis, hoe meer je betaalt. Logisch, als je er even over nadenkt. De discussie gaat er nu over: welk aandeel betalen de inwoners, hoeveel betalen de bezitters van gebouwen en hoeveel betalen de boeren en de natuur? Daarvoor wordt een nieuw systeem van verdelen voorgesteld, dat het mogelijk maakt dat iedere groep betaalt naar het profijt dat ze heeft. Een echte verbetering, want in het huidige stelsel betalen boeren veel te weinig en bezitters van huizen en bedrijven te veel. Maar er zit hier een adder onder het gras: er wordt nu voorgesteld om de natuur veel meer te laten betalen dan vroeger, tot wel 7 keer zo veel als nu. Dat vinden wij van Water Natuurlijk niet terecht: aan natuur wordt niet of nauwelijks verdiend, je kan de eigenaren van natuur niet zo veel laten betalen. Natuur is van ons allemaal, dus moet die belasting door ons allen betaald worden.

Water Natuurlijk is nu tegen

Woordvoeder Piet de Noord kwam tot de volgende conclusies: de principes waarop het nieuwe belastingstelsel is gebouwd bevallen ons. De eerlijker verdeling van de zuiveringslasten over de huishoudens ook. En een eerlijker verdeling van de kosten voor het watersysteem vinden we ook een vooruitgang. Maar dat de zgn. diffuse verontreiniging door de landbouw niet wordt belast én dat de eigenaren van natuurterreinen met een lastenstijging van vele honderden procenten worden geconfronteerd, vindt Water Natuurlijk níet acceptabel. Wij willen een beter voorstel.

We hadden nu de eerste ronde. In oktober is duidelijk hoe de verschillende waterschappen erover denken, en kan het voorstel nog worden aangepast. Dan praten we er in Waterschap Drents Overijsselse Delta op 27 november opnieuw over. De Unie van waterschappen neemt een definitief besluit in december 2018.
Daarna is het woord aan de landelijke politiek, want voor een nieuwe belastingstelsel voor waterschappen moet de wet veranderd worden.