Rechtvaardig belastingstelsel nog ver weg

Een commissie, ingesteld door de Unie van Waterschappen, heeft voorstellen gedaan over de aanpassing van het stelsel van waterschapsbelastingen. Hoewel er, naar het oordeel van Water Natuurlijk, zeker ook goede elementen inzitten, leiden deze voorstellen nog niet tot een meer rechtvaardig stelsel. Te weinig nog komt het beginsel “de vervuiler of de veroorzaker van de kosten betaalt” tot uiting in de voorstellen, vond Water Natuurlijk woordvoerder Piet de Noord.

De directe aanleiding voor de aanpassing van het belastingstelsel was het enkele jaren geleden verschenen rapport van de OESO, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling. Nederland had de wateropgaven goed onder de knie, de waterschappen waren een voorbeeld voor de rest van de wereld. Maar, aldus het rapport, de Nederlanders zijn zich er niet genoeg van bewust dat dat allemaal niet vanzelf komt. En ze beseffen ook onvoldoende wat het kost, waarvoor ze eigenlijk betalen. Pas beginselen als “de vervuiler betaalt” beter toe, en gebruik de belastingen ook als een prikkel om goed gedrag te belonen, zei de OESO.

Water Natuurlijk kritisch over voorstel

De Unie van Waterschappen stelde de Commissie Aanpassing Belastingstelsel (CAB) in. Die CAB kwam net voor de kerstdagen met een rapport, en nu konden de waterschapsbesturen zich erover uitspreken. En de meningen in het Algemeen Bestuur van Drents Overijsselse Delta liepen flink uiteen.
Water Natuurlijk was kritisch. Het rapport is incompleet: dat de landbouw via uitspoeling van meststoffen bijdraagt aan verontreiniging wordt geconstateerd, maar de commissie kan nog niet zeggen hoe dat belast moet worden. De natuurterreinen worden op een zelfde manier belast als de landbouwgronden. Piet de Noord kon zich daar wel in vinden, dan kan natuur ook gelijk behandeld worden. Maar de rekening kan dan niet bij de eigenaren van natuurterreinen worden neergelegd. Want anders dan bij de landbouw, kent natuur geen verdienmodel. De commissie stelt voor die rekening dan maar bij de inwoners van het gebied neer te leggen. Onaanvaardbaar, vindt Water Natuurlijk.
Positief vond Piet de Noord het dat er in het nieuwe stelsel meer ruimte komt voor het waterschapsbestuur om de landbouw te laten betalen voor het profijt dat ze heeft. En dat er ruimte komt voor maatwerk. Maar hij miste een oplossing voor het huidige probleem dat 2-persoonshuishoudens voor hun waterzuivering betalen voor 3.
De commissie stelt wel voor dat bedrijven minder, en huishoudens juist méér gaan betalen voor de waterzuivering. Waarom dat zo is legt de commissie niet uit. Misschien is het ook niet uit te leggen, stelde Piet de Noord.
Het nieuwe stelsel zou toekomstbestendig moeten zijn. Maar er was geen voorstel over het belasten van “nieuwe” stoffen die ons water verontreinigen. Denk aan medicijnresten, microplastics. Water Natuurlijk wil daar niet nog eens 10 of 15 jaar op wachten.

Nog lange weg te gaan

De opvattingen van de fracties worden nu naar de commissie gestuurd. De commissie komt dan met definitieve voorstellen, en voor de zomer moet de Unie van Waterschappen een standpunt bepalen. Dan is het verder aan Den Haag, want voor een ander belastingstelsel is wetswijziging nodig. Er komt dus in het Algemeen Bestuur nog een tweede ronde.
Water Natuurlijk is er niet gerust op. We zullen landelijk de lobby moeten organiseren, en de fracties in de Tweede Kamer bewerken. Blijf het debat volgen!

 

De behandeling in het Algemeen Bestuur is hier terug te zien (behandeling bij agendapunt 3A van de agenda).