Water Natuurlijk: ‘Voer het goede gesprek met het Algemeen Bestuur”

Het grootste dijkverbeterproject in Nederland gaat in 2026 in uitvoering: 29 kilometer dijk tussen Zwolle en Olst gaat op de schop. De totale kosten zullen zo’n 565 miljoen euro zijn. Op 8 juli moest het Algemeen Bestuur beslissen over een voorschot van 23 miljoen om alvast een aantal voorbereidingen te starten. Wim Konter legde namens de fractie van Water Natuurlijk de zorgen op tafel.

Het project IJsseldijken was in het Algemeen Bestuur (AB) van 27 mei ook al langs gekomen. Toen met het verzoek in te stemmen met het beschikbaar stellen van 9,8 miljoen. Dat bedrag was nodig voor het afronden van de planuitwerkingsfase. Nu stond een voorstel  op de agenda voor een voorbereidingskrediet van 23 miljoen. Voor het volledige realisatiekrediet (565 miljoen) wordt in het najaar van 2025 een apart voorstel aan het AB voorgelegd. Bij instemming gaat dan begin 2026 een van de grootste civiele werken in Nederland in uitvoering.

Nu starten met KRW-maatregelen

Het voorbereidingskrediet is nodig om in 2026 een vlotte start te kunnen maken. Kabels en leidingen moeten worden verlegd om ruimte te maken voor de komende dijkverbeteringen. Ook kan deze periode van planuitwerking naar realisatie prima worden benut voor het bestellen van materialen met lange levertijden. Dat de dijkverlegging wordt gestart bij Paddenpol is voor Water Natuurlijk een belangrijk argument: hier ligt een belangrijk KRW-opgave (Kaderrichtlijn Water) die uiterlijk in 2027 gereed moet zijn. Met het toekennen van dit krediet wordt deze deadline haalbaar.

Hou het HWBP-team in stand

Ook het verlengen van het samenwerkingsverband met Boskalis was een belangrijk argument voor Water Natuurlijk om met dit voorbereidingskrediet in te stemmen. Het team is ingericht en klaar voor de uitvoeringsfase. Nu ontmantelen en begin 2026 weer opstarten van dit team resulteert in vertragingen. Dat levert niet alleen nieuwe risico’s op, maar ook extra kosten  van ca. 1 miljoen  euro per maand. Voor Water Natuurlijk voldoende reden om ondanks de financieringsrisico’s in te stemmen met dit voorstel. Wim Konter verwoordde vertrouwen van Water Natuurlijk in de organisatie en portefeuillehouder dat deze financieringsrisico’s in beeld zijn en dat de juiste beheersmaatregelen zijn genomen.

Voer het goede HWBP-gesprek

Als alles volgens planning verloopt, wordt het realisatiekrediet van 565 miljoen dit najaar toegekend. Samen met alle andere kredieten voor het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP), zoals de Stenen Dijk bij Hasselt, de Zwolse dijken, de Vechtdijken en de kosten t/m planfase IJsseldijken, komt dat neer op een totaal van een kleine 1 miljard euro. Hiervan komt grofweg 10% voor rekening van Waterschap Drents Overijsselse Delta. Dan hebben we het dus over een slordige 100 miljoen. Daar komen de kosten voor de resterende verbeteringen van de primaire dijken nog bij, zoals de dijk bij Genemuiden en de Vechtdijken.

Aan de vooravond van dit grote geld uitgeven voor het project IJsseldijken, kennen we nog veel onzekerheden en risico’s, zo bleek uit de stukken. In de “bijzondere aandachtpunten” wordt de kans dat er iets bijzonders optreedt, als klein beoordeeld. Maar risico’s zijn het product van kans x effect. Zelfs bij het optreden van die hele kleine kans zullen de financiële effecten voor Waterschap Drents Overijsselse Delta enorm zijn, aldus Wim Konter. Immers: zodra de subsidiebeschikking voor realisatie is afgegeven komen de overschrijdingen voor volle rekening van het waterschap.

De zorgen van Water Natuurlijk

Op dit moment wordt een budgettekort van 40 miljoen euro voorzien bij het Rijk. Daarbij is 90 miljoen nog niet in de landelijke programmering opgenomen. Deze openheid van de portefeuillehouder geven ons inzichten die ons toch wat onzeker maken. Temeer omdat wij nu keuzes maken die op de middellange termijn forse financiële consequenties kunnen hebben. En dit roept bij Water Natuurlijk vragen op. Nu door loon- en prijsstijgingen de budgetten onder druk staan, wordt mogelijk geschrapt in de plannen. Gaat dit ten koste van de meekoppelkansen van het waterschap?

Sensitieve portefeuillehouder

Als het AB de juiste keuzes wil maken, moeten de financiële risico’s voor het totale HWBP programma en de consequenties van de investeringen voor de middellange en lange termijn absoluut duidelijk zijn. Dat vraagt ook van het DB om tussentijds over de voortgang van de werkzaamheden te rapporteren, en op tijd keuzes voorleggen aan het AB voor eventuele bijsturing.

In zijn inleiding had portefeuillehouder Wijnen al aangegeven behoefte te hebben aan wat communicatiemomenten met het AB in aanloop naar de kredietaanvraag realisatiefase IJsseldijken eind dit jaar. Even vroeg Wim Konter zich af of de portefeuillehouder  aangeschoven was bij het laatste fractieoverleg van Water Natuurlijk. Want hij gaf hiermee in zijn inleiding al aan tegemoet te komen aan de oproep van Water Natuurlijk om het AB vooraf een goed inzicht te geven en heldere (delegatie)afspraken te maken. Een mooi staaltje van AB-sensitiviteit van de portefeuillehouder.