Kostentoedeling: hoe kan het eerlijker?

Het voorstel voor de kostentoedeling dat 8 september is vastgesteld voor het fusiewaterschap, verschilt niet echt van die van de afzonderlijke waterschappen. Toch komen er flinke verschuivingen in de tarieven. In 2016 zal daarom een fundamentele discussie plaatsvinden om tot een eerlijke verdeling te komen.

Het waterschap heft twee soorten belastingen: de zuiveringsheffing en de watersysteemheffing. Uit de laatste worden de kosten betaald die het waterschap maakt voor de waterveiligheid, de droge voeten en de zorg voor voldoende –niet te veel, niet te weinig- water. Omdat er verschillende categorieën belanghebbenden zijn, zoals boeren, eigenaren van woningen en gebouwen, natuur en inwoners, moeten de kosten over die categorieën worden verdeeld. Dat heet kostentoedeling en die wordt vastgelegd in een verordening.

Uitgangspunten veranderen niet ….

Zowel Reest en Wieden als Groot Salland hebben in 2013 de kostentoedeling vastgesteld. Nu moet dat weer gebeuren voor het fusiewaterschap Drents Overijsselse Delta. Dat kan niet wachten tot de begroting: de verordening moet tijdig ter inzage liggen -daar kan op ingesproken worden- om bij de start van het nieuwe waterschap te kunnen ingaan.
Het voorstel was om de uitgangspunten van de beide waterschappen te combineren: inwoners betalen 35%, de categorieën gebouwd (woningen en bedrijven), ongebouwd (boeren en bedrijven) en natuur betalen naar verhouding van de waarde van hun bezit. En dan krijgen de eigenaren van buitendijks land korting (die worden immers minder beschermd). Dat was al zo in Groot Salland, maar niet in Reest en Wieden. De eigenaren van wegen moeten een extra toeslag van 100% betalen: de reden is dat wegen worden gerekend tot ongebouwd, maar ze zijn veel meer waard dan landbouwgrond. Dat was zo geregeld in Reest en Wieden, maar niet in Groot Salland.

… maar toch grote verschuivingen

Het lijkt dus allemaal niet zo schokkend. Maar schijn bedriegt. Als deze kostentoedeling wordt vertaald in belastingtarieven gaat er voor veel mensen iets veranderen. De tarieven in Reest en Wieden zijn nl. hoger dan die in Groot Salland, en dat betekent dat ná de fusie inwoners van Groot Salland 6% méér betalen, en die van Reest en Wieden 9% minder.
Bij ongebouwd en natuur gaat het om nog veel grotere verschuivingen: in het hele gebied gaan de eigenaren van natuurterreinen ruim 40% meer betalen, en de boeren in Reest en Wieden moeten 30% meer betalen. Dat hakt erin, en zorgt ook voor emotie. De boeren in Groot Salland gaan er daarentegen weer op vooruit. Deze verschuivingen hebben niet alleen met de fusie te maken, maar vooral met de waardestijging van landbouwgrond de laatste jaren.
Door de ingewikkelde systematiek van kostentoedeling is het niet mogelijk om de pijn van de lastenstijging bij de een te verminderen, zonder de rekening bij de ander te leggen.

Rechtvaardige verdeling

Water Natuurlijk wil een rechtvaardige verdeling van de kosten voor het watersysteem. Zodat de categorie die de kosten veroorzaakt, of die profiteert van de gedane uitgaven, daar ook voor betaalt. Daarom pleit Water Natuurlijk ervoor om daarover met elkaar de discussie aan te gaan: hoe komen we tot een eerlijke verdeling. We steunden daarom het voorstel van het DB: nu harmoniseren, in 2016 proberen tot een eerlijke verdeling te komen.
We beseffen dat de belangen verschillen en dat het lastig, zo niet onmogelijk, is om het eens te worden.
In de vergadering van 8 september wilde de fractie ongebouwd met een motie ook aandringen op de discussie, maar ze trok in de motie ook maar gelijk de conclusie: de landbouw mag niet eenzijdig de rekening gepresenteerd krijgen. Die conclusie ging Water Natuurlijk te ver: wij willen discussiëren over een eerlijke verdeling, maar als de landbouw op voorhand moet worden ontzien, kan dat alleen ten koste van de inwoners. We stemden dan ook tegen.

Gemeenten betalen meer

Als enige fractie had Water Natuurlijk oog voor de positie van gemeenten. De gemeenten hebben wegen in bezit, en de gemeenten in Groot Salland moeten nu twee keer zoveel betalen als voorheen. Het DB zegde ons toe de gemeenten te informeren, en de gemeentebesturen op korte termijn persoonlijk te benaderen. Een goede zaak.